NHÌN LẠI NHỮNG NGÀY ĐẦU CỦA PHONG TRÀO NHẠC TRẺ VIỆT NAM Bài viết dưới đây do Trường Kỳ viết vào khỏang năm 2004, sau này ông có chỉnh sửa lại chút ít, thêm vào nhiều audios nhạc quý hiếm của thời xưa, và phát thanh trong chương trình Nghệ sỹ Và Đời Sống của Đài VOA trong tháng 8 và 9-2004. Bạn có thể thay vì đọc, có thể download những files audios dưới đây : hoặc có thể download tất cả 6 file audios trên : http://www.megaupload.com/?d=382GHF4C (70 MB) Để tặng tất cả các bạn cùng hoạt động trong “một thời nhạc trẻ”, từ những ngày đầu. Thấm thoát đã trên đưới 40 năm, kể từ ngày phong trào Nhạc Trẻ Việt Nam được hình thành vào đầu thập niên 60 tại nam Việt Nam, với điểm phát xuất chính là Sài Gòn. Thật ra trước đó vào cuối thập niên 50, phong trào đó đã bắt đầu nhen nhúm. Nhưng phải đợi đến những năm 63, 64 nhạc trẻ mới thật sự gây được chú ý nơi những người trẻ tuổi cùng một lúc với sự phát triển của phong trào này tại những quốc gia như Pháp, Hoa Kỳ, Anh Quốc cùng nhiều quốc gia Âu Mỹ khác. Nói đến nhạc trẻ, hầu như ai cũng liên tưởng đến Hoa Kỳ là nước khai sinh ra nhạc Rock, nhạc Pop - vào thời đó được gọi một cách tổng quát là kích động nhạc và sau đó là nhạc trẻ - là loại nhạc được những người trẻ tuổi ưa thích. Và cũng chính Hoa Kỳ là nước đầu tiên đã dấy lên làn sóng nhạc trẻ khắp nơi trên thế giới. Nhân dịp kỷ niệm 40 năm phong trào Nhạc Trẻ Việt Nam vào năm 2004, bài viết này mời bạn đọc quay về những ngày đầu tiên với những giai đoạn quan trong đã gây nhiều ảnh hưởng đến phong trào này, trước khi hội nhập vào dòng âm nhạc Việt Nam...
.
Ảnh hưởng nhạc Pháp 1, hoặc ở đây
Ảnh hưởng nhạc Pháp 2, hoặc ở đây
Ảnh hưởng nhạc Anh Mỹ 1(RA), hoặc ở đây (MP3)
Ảnh hưởng nhạc Anh Mỹ 2 (RA), hoặc ở đây (MP3)
Phong trào Việt hóa nhạc trẻ 1, hoặc ở đây
Phong trào Việt hóa nhạc trẻ 2, hoặc ở đây
.
Để tặng những bạn trẻ thuộc thế hệ sau, muốn tìm hiểu về phong trào Nhạc Trẻ Việt Nam.
.
.
1- ẢNH HƯỞNG NHẠC PHÁP TRONG PHONG TRÀO NHẠC TRẺ VIỆT NAM
Ảnh hưởng nhạc Pháp (tiếp theo)
.
Trong số những nữ ca sĩ của nhạc trẻ Việt Nam trong thời kỳ đầu tiên này có Nicole Piétri và Hélena được coi là 2 giọng ca nữ tiên phong của nền nhạc trẻ Việt Nam. Cả hai đều là nữ sinh Marie Curie, từng hợp tác với nhiều ban nhạc trẻ qua những nhạc phẩm lời Pháp. Tuy nhiên Nicole Piétri chỉ xuất hiện trong một thời gian rất ngắn ngủi để sau đó lên đường về Pháp. Chỉ còn lại Hélena, một thời là ca sĩ chính của ban nhạc The Teddy Bears. Helena đã gây được nhiều chú ý trong buổi dạ hội mừng Cách Mạnh Thành Công do Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng tổ chức vào đầu tháng 11 năm 1963, sau khi được chính tướng Tôn Thất Đính mời khai mạc buồi dạ vũ. Helena sau đó một thời gian cũng lên đường sang Pháp và hiện cư ngụ tại Paris. Buổi đại nhạc hội tổ chức tại nhà hàng Đại Kim Đô này được coi như cái mốc quan trọng của phong trào nhạc trẻ Việt Nam với sự tham dự của nhiều ban nhạc trẻ nổi tiếng nhất thời đó là Les Vampires, Les Fanatiques, The Black Caps, The Rockin’Stars, The Teddy Bears, vv...
Nếu Sylvie Vartan tạo được cho mình một hình ảnh đẹp với “mái tóc Sylvie” và cái miệng xinh xắn để lộ hai chiếc răng cửa như răng thỏ rất dễ thương thì Francoise Hardy với dáng dấp cao và gầy gò cùng một vẻ trí thức, đã chinh phục được giới trẻ Việt Nam với cặp mắt kính gọng đen và mái tóc dài xõa hai bên bờ vai. Những nhạc phẩm do cô trình bày như Tous Les Garcons Et Les Filles, J’Suis D’Accord, Le Temps De L’Amour, Mon Amie La Rose, Ton Meilleur Ami, Qui Aime – T- Il Vraiment, vv...đã trở thành những “hits” rất được giới trẻ yêu thích tại Việt Nam.
Liền sau đó ở Sài Gòn đã có thêm một giọng ca nữ tên Francoise Hằng, cũng với mái tóc xõa dài và cặp kính gọng đen, chuyên trình bày những nhạc phẩm của thần tượng mình là Francoise Hardy. Vài năm sau là sự xuất hiện của Thanh Lan, được coi như giọng ca nữ trình bày những nhạc phẩm lời Pháp chuẩn xác nhất. Cô nữ sinh Marie Curie này được coi như một đóng góp đáng kể trong thời kỳ đầu tiên của nền nhạc trẻ Việt Nam là thời kỳ còn mang tính cách hoàn toàn tài tử cho đến khi xuất hiện những Club dành riêng cho quân nhân Mỹ trong các căn cứ quân sự Hoa Kỳ ở Sài Gòn và rải rác khắp miền nam Việt Nam.
Ngoài ra còn phải kể đến những giọng ca nữ của Pháp rất được mến mộ trong những năm đầu thập niên 60 như Sheila với nhạc phẩm L’Eùcole Est Finie. Nhưng phải đợi đến khi nhạc phẩm Bang Bang được chuyển sang lời pháp từ nhạc phẩm cùng tên của Mỹ do Cher trình bày trước đó, thì tên tuổi Sheila mới nổ bật. Hoặc một nữ ca sĩ trẻ của Pháp khác là France Gall, với những nhạc phẩm Ne Sois Pas Si Bête, Attends Ou Va T’En và nhất là Poupée De Cire Poupée De Son, vv...một thời đã trở thành thần tượng của giới trẻ Việt Nam. Đó cũng là những nhạc phẩm đã gắn liền với tên tuổi của “France Gall Việt Nam” là Berthe Ngọc Bích, một nữ sinh trường Saint Paul, từng được bầu là giọng ca nhạc trẻ dễ thương nhất của Teenager’s Club vào năm 1965. Berthe Ngọc Bích chính là Bích Trâm, vợ nam tài tử Nguyễn Chánh Tín sau này.
Về phía nam ca sĩ, nếu từng theo dõi sinh hoạt nhạc trẻ Việt Nam từ những ngày đầu, khó ai quên được tiếng hát của Jacky, ca sĩ chính của ban nhạc Les Vampires là một trong vài ban nhạc tiên phong ở Việt Nam. Nhạc phẩm Parce Que Tu Sais được coi như nhạc phẩm dính liền với người ca sĩ lai Pháp chỉ xuất hiện trong một thời gian ngắn trước khi trở về mẫu quốc. Cùng thời với Parce Que Tu Sais, còn có một số nhạc phẩm được trình bày bởi ban nhạc trẻ Pháp nổi tiếng Les Chaussettes Noires đã trở thành những nhạc phẩm ruột của Công Thành, Elvis Phương, Paolo trong thời gian đầu tiên của nhạc trẻ Việt Nam như : Chérie, Oh Chérie!, Ca Ne Peut Plus Durer Comme Ca, Tu Parles Trop, vv...
Như đã nói ở trên, hầu hết những ca sĩ trẻ xuất hiện trong những năm đầu tiên của nhạc trẻ Việt Nam xuất thân từ những trường Pháp Trừ một vài người, trong số có Cathy Kim Dung, một cựu nữ sinh Gia Long, do đó họ đã chú tâm vào việc trình bày những nhạc phẩm lời Pháp, theo sự đòi hỏi của phong trào đang thời kỳ phát triển.
Tại Pháp Quốc, Johnny Hallyday trở thành thần tượng – một “idole des jeunes” - của lớp trẻ yéyé, tuy nhiên ở Việt Nam anh lại không được ưa chuộng bằng những giọng ca nam như Christophe với nhạc phẩm Aline, từng gây sóng gió trong giới trẻ yêu nhạc tại Việt Nam cùng với một số nhạc phẩm khác như Les Marionnettes, Je Suis Parti, Tu N’es Plus Comme Avant, Main Dans La Main, vv...
Một nam ca sĩ khác là Hervé Villard với những nhạc phẩm một thời khiến giới trẻ say me như Capri, C’est Fini, Mourir Ou Vivre, Fais La Rire, J’ai Envie, vv... cũng đã trở thành một ca sĩ được mến mộ rất nhiều...
Phong trào yêu thích nhạc trẻ tại Pháp còn được sự hỗ trợ mạnh mẽ bằng sự ra đời của tạp chí ca nhạc đặc biệt dành cho giới trẻ là “Salut Les Copains” vào năm 1963, đánh dấu cho giai đoạn được gọi là yéyé, tạo thành một cuộc cách mạng về văn hoá lớn mạnh theo sát trào lưu tại các “siêu cường” về nhạc trẻ là Mỹ và Anh. Tuy nhiên phương tiện truyền thông thời đó tại Việt Nam còn quá eo hẹp nên giới trẻ tại đây chưa được tiếp xúc nhiều với nền ca nhạc của hai quốc gia này cho đến vài năm sau. Mang nặng ảnh hưởng của nền văn hoá Pháp, dù sau đó có bị nhạc Anh hay Mỹ xâm nhập, nhưng một số giới trẻ Việt Nam hình như vẫn cảm thấy gắn liền với những Art Sullivan ( Ensemble, Adieu Sois Heureuse, Jenny Lady) , Michel Sardou ( La Maladie D’amour ), Claude Francois ( Belles, Belles, Belles; Comme D’Habitude, DonnaDonna, Si J’Avais Un Marteau ), Enrico Macias ( Adieu Mon Pays, La Femme De Mon Ami, Paris Tu M’As Pris Dans Tes Bras vv..), Pascal Danel ( Les Neiges Du Kilimandjaro), Claude Jerome ( Himalaya, La Petite Fille 73, C’Est Moi, vv...)
Điểm đặc biệt những nhạc phẩm lời Pháp thịnh hành tại miền nam Việt Nam thời đó đa số là những nhạc phẩm tình cảm êm dịu, lãng mạn va thơ mộng với những lời ca giản dị, không chút cầu kỳ.
Đặc biệt trong nửa đầu thập niên 70, mặc dù đang bị nhạc Mỹ và Anh thao túng mãnh liệt cùng với sự xâm nhập càng ngày càng ồ ạt vào miền nam Việt Nam những băng đĩa và sách báo về nhạc, khác hẳn với tình trạng hiếm hoi đối với nhạc pháp trước đó. Nhưng những nhạc phẩm lời Pháp do Jean Francois Michael trình bày vẫn mạnh dạn ra sức chống trả và tạo được thành công, trong số có nhạc phẩm Adieu Jolie Candy được rất nhiều người ưa chuông. Ngoài ra còn phải kể đến Je Veux Vivre Auprès De Toi, Si L’Amour Existe Encore, vv...Riêng với nhạc phẩm Adieu Jolie Candy, tiếng hát của Paolo, một học sinh trường Jean Jacques Rousseau đã tạo được cho mình một chỗ đứng vững vàng trong số những nam ca sĩ trình bày nhạc Pháp . Tiếng hát của Elvis Phương, một học sinh cùng trường Jean Jacques Rousseau với Paolo cũng gây được rất nhiều chú ý với nhiều nhạc phẩm lời Pháp nổi tiếng trong thời kỳ này, điển hình là Coupable. Một học sinh cùng trường với Elvis Phương và Paolo thuộc lớp sau, có một thời gian cũng đã được biết đến nhiều với những nhạc phẩm lời Pháp khi anh là ca sĩ chính của ban nhạc Crépuscule, đặc biệt với nhạc phẩm Adieu Sois Heureuse. Đó là Trọng Nghĩa.
Trở lại năm 1964, tuần báo Kịch Ảnh ở Sài Gòn là tuần báo đầu tiên ở Việt Nam có sự xuất hiện một trang báo dành riêng cho lớp độc giả yêu thích nhạc trẻ với nhiều lời ca của những nhạc phẩm Pháp thịnh hành, xen kẽ với một số bài Anh và Mỹ. Trang “Teenager’s Club” trên tuần báo Kịch Ảnh tức “Trang Nhạc Trẻ” sau đó đã do người viết phụ trách trong nhiều năm. Theo hướng đi đó, nhiều tuần báo khác cũng khai thác những trang nhạc trẻ như Tiền Tuyến, Sống Chủ Nhật, Minh Tinh, vv...Nhờ vào những phương tiện truyền thông này, phong trào nhạc trẻ đã có cơ hội lan rộng đến khắp nơi.
Đến khi những chương trình nhạc trẻ được phát thanh trên các đài Quân Đội cũng như Sài Gòn, sự thu hút của những nhạc phẩm lời Pháp nơi lớp người trẻ tuổi đã trở nên rất mạnh mẽ. Qua những chương trình đó, do những “clubs” bạn trẻ yêu nhạc thực hiện, ngoài những tên tuổi của làng ca nhạc Pháp Quốc đã được nhắc tới, còn những Michel Polnareff ( Love Me Please Love Me ), Adamo ( La Nuit, Mes Mains Sur Tes Hanches, Tombe La neige, Une Larme Aux Nuages, C’ Est Ma Vie, Inch Allah, vv...), Alain Barrière ( Elle Eùtait Si Jolie, Ma Vie, vv...), vv.....cũng đã trở nên quen thuộc với các thính giả trung thành của những chương trình nhạc trẻ phát thanh với những ca khúc lời Pháp...
Đề cập tới ảnh hưởng của nền văn hoá Pháp, đặc biệt trong lãnh vực ca nhạc tại Việt Nam, không ai quên được tiếng hát của Jo Marcel và Billy Shane. Đó là hai cựu học sinh trường Taberd Sài Gòn, tốt nghiệp cách nhau 6, 7 năm. Jo Marcel là một trong những nam ca sĩ trình bày nhạc Pháp đầu tiên, trước khi phong trào nhạc trẻ xuất hiện khi anh cộng tác với một ban nhạc người Pháp để trình diễn tại nhà hàng La Galère trong khách sạn Caravelle dưới tên Ngọc Minh. Sau đó anh trở thành một danh ca trong những nhạc phẩm tình cảm Việt Nam, và đặc biệt là những nhạc phẩm lời Pháp như Les Neiges Du Kilimandjaro, Merci Chérie, Elle Eùtait Si Jolie, Fais La Rire, vv...
Vào đầu thập niên 70, Jo Marcel đứng ra điều hành một trung tâm phát hành băng nhạc với những chương trình do chính anh thực hiện, trong đó những nhạc phẩm lời Pháp được thu thanh khá nhiều trên những băng nhạc đầu tiên. Cùng vào thời kỳ này một số băng nhạc trẻ ra đời với nhiều nhạc phẩm Pháp được chuyển thành lời Việt .
Về phần Billy Shane, qua đời vào năm 1995 tại California, trở thành nổi bật trong những nhạc phẩm lời Pháp – nhất là với Love Me Please Love Me - vào năm 1965 khi còn là một học sinh chương trình Pháp tại trường Taberd. Anh đã gây thật nhiều thích thú nơi những khán giả trẻ có mặt tại buổi Đại Hội Nhạc Trẻ đầu tiên tổ chức tại thính đường của một trường nổi tiếng nghiêm khắc và kỷ luật do các sư huynh dòng La San cai quản. Một năm sau anh đã trở thành một tiếng hát lẫy lừng với những bài hát Mỹ và Anh khi giữ vai trò ca sĩ chính trong các ban nhạc trẻ nổi tiếng như The Spotlights và The Strawberry Four.
Chỉ một thời gian ngắn sau, nhạc ngoại quốc lời Pháp không còn hạn chế trong giới học sinh trường Tây, mà đã lan rộng đến mọi tầng lớp người trẻ tuổi khác. Không kể chương trình Đại Hội Nhạc Trẻ tổ chức vào tháng 11 năm 1963 tại nhà hàng Đại Kim Đô với đại đa số nhạc phẩm trình bày bằng lời Pháp trước khán giả hầu như đều là những học sinh trường Tây cùng những vị tướng lãnh chủ tọa mang ảnh hưởng nặng nề của nền văn hoá Pháp. Vào năm 1964, một buổi Đại Hội Nhạc Trẻ đầu tiên mang tính cách thương mại tổ chức tại rạp hát Văn Hoa ở Sài Gòn, một số nhạc Pháp cũng đã được trình bày trước một số lượng đông đảo khán giả trẻ không phân biệt trường Tây, trường Ta.
Hélena - Francoise Hằng - Thanh Lan năm 1974
Billy Shane - Jacky và Les Vampires
Cũng do ảnh hưởng của nhạc trẻ Pháp, những ban nhạc thành lập tại Sài Gòn thời đó đều được được gọi bằng những tên Tây cho hợp thời trang. Chẳng hạn như ban Les Vampires là một trong vài ban nhạc đầu tiên tại Sài Gòn, rập theo khuôn mẫu của những ban nhạc Pháp như Les Chaussettes Noires, Les Chats Sauvages hay Les Fantômes, vv... Sau đó ở Sài gòn còn lần lượt xuất hiện những ban nhạc trẻ với những tên Tây như Les Faucons Noirs, Les Daltons, Les Tridents, Les Demi-Sels, Les Fanatiques, vv... Ban nhạc sau, Les Fanatiques là một sự kết hợp giữa các học sinh của hai trường Taberd và Jean Jacques Rousseau với nam ca sĩ Công Thành, được kể trong số những nam ca sĩ kỳ cựu của nhạc trẻ Việt Nam trong những nhạc phẩm lời Pháp
Trong khi những nhạc sĩ dùng tên Pháp để đặt tên cho cho ban nhạc của mình với thành phần căn bản gồm 3 guitars, một trống và một, hai ca sĩ thì các ca sĩ cũng đã đặt cho họ một cái tên Pháp, chẳng hạn như Cathy Kim Dung, Hélena, Francoise Hằng, Pauline Ngọc, Prosper Thắng ( đã qua đời tại Paris cách đây nhiều năm ), Riri Hoa ( em Elvis Phương, chị Kiều Nga ), vv...để tạo thành một cơn bão nhạc vào những năm 64,65 khi những phương tiện truyền thông càng ngày càng phát triển mạnh để giới trẻ yêu nhạc gần gũi hơn với những khuôn mặt được coi như tiêu biểu của phong trào nhạc trẻ Việt Nam trong thời kỳ đang trên đà phát triển, mang nhiều ảnh hưởng của Pháp Quốc. Trong số đó phải kể tới Julie Quang, một nữ ca sĩ mang hai dòng máu Việt – Á, một thời gian sau là con dâu của nhạc sĩ Phạm Duy.
Ngoài ra, một nữ ca sĩ khác không mang tên tây và cũng không xuất thân từ trường Tây, nhưng đã chiếm được nhiều cảm tình của giới yêu nhạc trong những ca khúc lời Pháp, trước khi trở thành một “con mèo” trong ban tam ca nổi tiếng The Cat’s Trio vào đầu thập niên 70. Người viết muốn nói đến Minh Xuân.
Mặc dù chịu nhiều sức ép từ sự bùng dậy của phong trào nhạc trẻ Hoa Kỳ từ giữa thập niên 60 cho đến biến cố tháng Tư năm 75, nhưng nền nhạc trẻ Việt Nam vẫn không thoát hẳn ra khỏi ảnh hưởng của những ca khúc lời Pháp. Mặc dù khuynh hướng ưa thích nhạc Pháp có nhiều sút giảm, nhưng một niềm hoài niệm vẫn còn ẩn tàng đâu đó trong khi chính tại nước Pháp cũng đang bị điêu đứng bởi sự xâm nhập như vũ bão của những đội quân ca nhạc Anh Quốc và Hoa Kỳ. Hơn thế nữa, với sự phát triển mạnh mẽ khắp miền nam Việt Nam, phong trào nhạc trẻ đã trở thành đại chúng nơi giới trẻ, mà đại đa số bắt đầu đi theo trào lưu mới trong vấn đề tiếp thu nhanh chóng nhạc Mỹ, do đó nhạc Pháp dần dần mất chỗ đứng nơi những người yêu nhạc trẻ.
Thời kỳ huy hoàng của nhạc Pháp ngày nào trong những năm đầu thập niên 60 chỉ còn là quá khứ, khi các phương tiện truyền thanh, truyền hình và báo chí tại Việt Nam lúc đó hầu như chỉ chú tâm đến nhạc Anh, nhạc Mỹ. Tuy nhiên một số tiếng hát của Pháp vẫn còn khả năng níu kéo được một phần nào cảm tình của người nghe. Nhưng có lẽ giọng ca nam của Pháp được yêu thích nhất tại miền nam Việt Nam trong khi ảnh hưởng của nhạc Pháp trên đà suy thoái vào thời gian trước biến cố tháng Tư năm 75 chính là Joe Dassin ( Le Café Des Trois Colombes, L’Eùté Indien, Siffler Sur La colline, Le dernier Slow, Si Tu T’Appelles Mélancolie, vv... ). Đó là một ngọn lửa bùng lên trước khi tắt lịm để nhường chỗ cho một nền văn hoá mới – một nền văn hoá Hợp Chủng Quốc - với những ảnh hưởng quan trọng trong nhiều lãnh vực, trong đó có âm nhạc.
2- ẢNH HƯỞNG NHẠC ANH – MỸ TRONG PHONG TRÀO NHẠC TRẺ VIỆT NAM
ảnh hưởng nhạc Anh & Mỹ ...(tiếp theo)
Nhưng kể từ khi âm thanh của Tứ Quái The Beatles vang lên qua những nhạc phẩm She Loves You và I Saw Her StandingThere thì sinh hoạt nhạc trẻ mới thật sự sôi động mặc dù những âm thanh này đến với Việt Nam tương đối chậm so với các quốc gia khác. Từ đó John, Paul, George và Ringo trở thành khuôn mẫu cho giới trẻ yêu nhạc để đưa đến sự xuất hiện của những mái tóc dài như những thần tượng của họ
Và cũng từ đó, phần lớn những ban nhạc Việt Nam hầu như bắt đầu không còn mấy chú ý đến việc tập dượt những nhạc phẩm Pháp, để chú tâm nhiều hơn trong việc trình bày những nhạc phẩm Anh-Mỹ, điển hình như những nhạc phẩm của The Beatles, như Come Together, Let It Be, Oh! Darling, Strawberryfields Foerever, Nowhere Man, vv...
3- PHONG TRÀO VIỆT HOÁ NHẠC TRẺ
Do ảnh hưởng lề lối trình diễn của ban nhạc Phượng Hoàng, một vài ban nhạc ra đời sau đó đã cố gắng đạt được mục đích, khiến danh từ Việt Hoá Nhạc Trẻ mang nhiều ý nghĩa hơn trong khi thế đứng của việc đặt lời Việt cho những ca khúc ngoại quốc vẫn không hề suy suyển . Ý nghĩa của danh từ Việt Hoá ít nhất cũng được thể hiện qua những tên ban nhạc bằng tiếng Việt như Hồn Hoang và Mây Trắng. Ban nhạc trước do nhạc sĩ Quốc Dũng thành lập, thường trình bày những sáng tác của anh, được hoà âm theo phong cách gọi là nhạc trẻ. Ban nhạc sau là Mây Trắng rất thu hút lớp khán giả trẻ với nghệ thuật trình bày hợp ca của Tuấn Dũng, Trung Hành, Cao Giảng, vv.....
Mặt khác, phong trào Việt Hoá Nhạc Trẻ cũng được thể hiện dưới một hình thức khác. Đó là giai đoạn khi hầu hết những ca sĩ xuất thân từ nhạc trẻ đã lần lượt chuyển qua hát nhạc Việt Nam và trở thành những giọng ca sáng chói của làng tân nhạc nói chung. Elvis Phương, Tuấn Ngọc, Thanh Lan, Khánh Hà, Julie, Paolo, Carol Kim, Minh Xuân, Vy Vân, vv... là những tên tuổi tiêu biểu. Về phía nhạc sĩ sáng tác, Đức Huy tuy xuất thân từ nhạc trẻ, nhưng đã nhanh chóng trở thành một nhạc sĩ trẻ nhanh chóng tạo được tên tuổi với những ca khúc tình cảm trẻ trung và giản dị.
Trở về với thời kỳ đầu tiên của phong trào Việt Hoá Nhạc Trẻ, phần chuyển lời Việt từ nhạc ngoại quốc được thực hiện duới 3 chiều hướng rõ rệt. Với chiều hướng thứ nhất, người viết lời hoàn toàn dựa theo âm điệu của một nhạc phẩm nào đó được chọn lựa để soạn thành lời Việt mà không cần để ý đến nội dung của phần lời ca viết bằng Pháp hay Anh ngữõ. Đa số những nhạc phẩm Việt Hoá được viết theo chiều hướng này, điển hình như bài Bướm Hoa dựa trên âm điệu của nhạc phẩm nổi tiếng Black And White do Tuấn Dũng của ban nhạc Mây Trắng soạn lời Việt và trình bày vào năm 1972.
Trong chiều hướng thứ 2, người viết phóng tác theo nội dung của nhạc phẩm nguyên thủy trong khi cố gắng giữ được ý chính càng nhiều càng tốt. Đó là trường hợp của nhạc phẩm Gọi Tên Người Yêu của Phạm Duy do Elvis Phương trình bầy, phóng tác theo nhạc phẩm Aline. Hay nhạc phẩm Anh Ước Mong ( J’Ai Envie ) do Trường Kỳ viết lời Việt và do Jo Marcel trình bày lần đầu tiên vào năm 73.
Trong khi đó chiều hướng thứ 3 được coi như khó khăn hơn cả đối với những người soạn lời Việt. Đó là làm sao dịch ttương đối sát nghĩa từng câu của nhạc phẩm chính, cùng một lúc tôn trọng nội dung của tác giả của nhạc phẩm đó muốn gửi gấm. Lý do chính đến từ vấn đề độc âm của tiếng Việt cùng những dấu bằng trắc, không thể gò uốn theo âm điệu của nhạc phẩm chính như tiếng Anh hay Pháp. Chỉ có một số ít nhạc phẩm Việt Hoá được viết theo chiều hướng thứ 3 này, trong số có nhạc phẩm Gõ Cửa 3 Lần ( Knock Three Times ) hay Nói Sao Cho Em Hiểu ( How Can I Tell Her ) của Vũ Xuân Hùng hoặc Điện Thoại Tới Anh ( Téléphones – Moi ), Khi Nào Đây? ( Cuando, Cuando, Cuando ) của Trường Kỳ, vv......
Phong trào Việt Hoá Nhạc Trẻ ngoài phần lớn nhắm vào những nhạc phẩm Âu Mỹ thịnh hành, kể cả một số nhạc phẩm của Ý hay Tây Ban Nha. Trong thời kỳ đó, một số còn được soạn lời Việt từ những nhạc phẩm Á Đông như Trung Hoa và Nhật Bản. Chắc khó ai quên được nhạc phẩm Trung Hoa soạn thành lời Việt mang cùng tên với cuốn phim Mùa Thu Lá Bay hay nhạc phẩm Anata của Nhật được Phạm Duy chuyển lời Việt dưới tên Căn Nhà Xinh
Nhận thấy sự thu hút mạnh mẽ của phong trào soạn lời Việt nơi giới trẻ, một nhà xuất bản có uy tín vào thời đó là Hiện Đại đã mạnh dạn đứng ra phát hành hành những tập nhạc với tựa đề Tình Ca Nhạc Trẻ, với những nhạc phẩm ngoại quốc soạn lời Việt vào năm 1973. Đồng thời, giám đốc nhà xuất bản này là ông Nguyễn Văn Thành, hiện là giám đốc trung tâm World ở Orange County, đã khuyến khích nhiều người viết lời Việt đóng góp vào phong trào này và nhận được một sự hưởng ứng đáng kể. Sau sự thành công của tập Tình Ca Nhạc Trẻ 1, đã có đến 6, 7 tập Tình Ca Nhạc Trẻ khác liên tiếp ra đời với hàng trăm ca khúc ngoại quốc được Việt Hoá. Nhạc sĩ Ngọc Chánh, người điều hành nhà xuất bản Khai Sáng cũng cùng một lúc cho ra đời những bản nhạc rời với một sự thành công không ngờ.
Hầu hết những ca khúc Việt Hoá trong thời kỳ này đã được thu thanh vào những băng nhạc trẻ được thực hiện dưới những tên như : Nhạc Hồng do Trường Kỳ và Nam Lộc thực hiện, Sinh Hoạt Nhạc Trẻ do Tùng Giang thực hiện, Thế Giới Nhạc Trẻ của Kỳ Phát, Nhạc Trẻ của nhạc sĩ Ngọc Chánh và những băng nhạc Tình Ca Nhạc Trẻ do Vũ Xuân Hùng và một nhóm người viết lời Việt từ những nhạc phẩm ngoại quốc thực hiện.
Sự phát triển mạnh mẽ của chương trình Việt Hoá Nhạc Trẻ cũng đã được những nhà sản xuất điện ảnh chú ý để đưa vào những sản phẩm của họ, như Cô Hippy Lạc Loài, Hoa Mới Nở, Thế Giới Nhạc Trẻ, vv...
Không những phong trào Việt Hoá Nhạc Trẻ đã đi vào các chương trình Đại Hội Nhạc Trẻ tổ chức tại sân trường Taberd hay Thảo Cầm Viên Sài Gòn, mà còn hiện diện thường xuyên trong các chương trình nhạc trẻ hàng tuần, điển hình là những chương trình “Hippies À Gogo”, tổ chức tại nhiều phòng trà và vũ trường. Những chương trình ca nhạc tổ chức hàng đêm cũng bắt đầu xuất hiện những tiết mục nhạc ngoại quốc lời Việt trình bày bởi những ban tam ca nổi tiếng như Ba Trái Táo tức The Apple Tree hay Ba Con Mèo tức The Cat’s Trio. Trong khi đó, Minh Xuân của ban tam ca 3 Con Mèo cũng được coi là một tiếng hát điển hình của phong trào Việt Hoá Nhạc Trẻ qua phần trình diễn đơn ca cũng như hợp ca cùng với Uyên Ly và Kim Anh...
Người bạn đời của Minh Xuân là Minh Phúc cũng là một tronbg những giọng ca đóng góp không ít vào phong trào Việt Hoá Nhạc Trẻ. Nhất là trong thời gian anh cùng với Minh Xuân hợp thành cặp song ca Minh Xuân-Minh Phúc, chuyên trình bày những nhạc phẩm ngoại quốc lờiViệt, ngoài phần trình bày đơn ca....
Từ năm 1973, sự kiện nhạc trẻ đi vào phòng trà và vũ trường Sài Gòn đã được ghi nhận một cách rõ ràng hơn, sau khi Jo Marcel được coi như người đầu tiên đứng ra chủ trương ngay từ những năm cuối thập niên 60. Vào thời đó Jo Marcel đã đưa phần trình diễn của ban nhạc trẻ The Spotlights với Đức Huy, Billy Shane, Tiến Chỉnh, Martio Cruz và Hồng Hải lên sân khấu phòng trà. Một thời gian sau phần trình diễn của những nghệ sĩ nhạc trẻ như những cặp Đức Huy- Thanh Tuyền, Tuấn Ngọc-Đức Huy hay Minh Xuân-Minh Phúc đã dần dần chinh phục được cảm tính của lớp khán giả vủ trường và phòng trà ca nhạc tại Sài Gòn. Riêng phần mình, Jo Marcel vẫn thường xuyên trình diễn những nhạc phẩm Việt Hoá trong những chương trình do anh thực hiện...
Một điều cần ghi nhận là không một nghệ sĩ nhạc trẻ nào vào thời đó không trình bày những nhạc phẩm ngoại quốc lời Việt, song song với việc trình bày những nhạc phẩm Việt Nam hay ngoại quốc thuần túy theo con đường đi riêng. Sự kiện này đã nói lên được sự thành công to lớn của phong trào Việt Hoá nhắm tới việc khuyến khích việc sáng tác những ca khúc nhạc trẻ một thời gian sau đó ở trong nước cũng như ở hải ngoại để có được một dòng nhạc trẻ thuần túy Việt Nam...
Nếu trở về với những ngày tháng đáng ghi nhớ đó, chắc khó ai quên được một số tiếng hát có mặt ngay từ những ngày đầu của phong trào Việt Hoá để rồi sau đó rất ít hoặc không còn hoạt động trong lãnh vực ca hát. Chẳng hạn như Cathy Huệ, hiện cư ngụ tại Úc, hay Pauline Ngọc, thỉnh thoảng hoạt động ở Đức. Cũng khó ai có thể quên được Bích Trâm ( vợ Nguyễn Chánh Tín ) hiện ở Việt Nam, Vân Trung hiện ở Úc, hay Thanh Mai, cư ngụ ở Orange County.
.
Đã 40 năm qua đi, nhưng những sự kiện được trình bày trong bài viết này hẳn cần được ghi nhớ, khi đến nay dòng nhạc trẻ thuần túy Việt Nam đã hoà nhập chung với dòng tân nhạc Việt qua những sáng tác của những nhạc sĩ thuộc thế hệ sau...
.
TRƯỜNG KỲ 2004
Một Số Hình Ảnh về bức tranh Classic Rock Việt Nam
Những hình ảnh Nhạc Trẻ miền Nam VN thập niên 60 này, được lấy từ trang web http://kicon.com/nhactre/index.html . Nhưng dùng font VISII (ít người có) và hình như trang kicon bị firewall, nên lấy về đây, cho các bạn xem. Chú thích :
Đây là bộ sưu tập riêng của NS Trường Kỳ. 
- 2 
- 3 
- 4 
- 5 
- 6 
- 7 
- 8 
- 9 
- 10 
- 11 
- 12 
- 13 
- 14 
- 15 
- 16 
- 17 
- 18 
- 19 
- 20 
- 21 
01. Trường Kỳ trên sân khấu Đại Hội Nhạc Trẻ Taberd (trường Lasan Taberd nay là trường PTTH Trần Đại Nghĩa, Sg) năm 1971 với sự tham dự của trên 5000 khán giả.
02. Từ trái qua phải: Tiến Chỉnh (tay bass của The Spotlights ), Ngọc Bích (ca sĩ, tức Bích Trâm, vợ của Nguyễn Chánh Tín hiện nay ), Jimmy Tòng (ca sĩ và tay trống của ban nhạc Les Cavaliers). Đứng phía sau là Tòng Sơn (Les Cavaliers)
03. Ban nhạc The Rising Sun vào cuối thập niên 1960 trong một buổi party tổ chức tại tư gia
04. Nữ ca sĩ Kim Oanh trên sân khấu Đại Hội Nhạc Trẻ Taberd năm 1972
05. The Blue Stars, ban nhạc phái nữ đầu tiên và hoạt động lâu đời nhất của nhạc trẻ VN
06. Từ trái qua phải: Tuấn Ngọc, Minh Phúc, Tiến Chỉnh, Thụy Ái, Trường Kỳ và Tùng Giang vào năm 1970
07. Ban nhạc The Top Five, một trong những ban nhạc nổi tiếng vào đầu thập niên 70, trên đường lưu diễn. Thành phần gồm ( từ trái qua phải ): Tùng Giang, Minh Phúc, Tuấn Ngọc, Thụy Ái và Quốc Hung
08. Tùng Giang trong dịp đóng phim " Vết Chân Hoang" tại Vũng Tầu
09. Nữ ca sĩ ngồi giữa là Francoise Hằng, một trong những nữ ca sĩ đầu tiên của nhạc trẻ VN. Phía trái cô là nam ca sĩ Jimmy Joseph. Hình chụp vào năm 66 trong buổi trao giải thưởng cho các ca sĩ xuất s¡c và dễ thương nhất do Teenager''''s Club tổ chức
10. Elvis Phương và The Rockin''''s Stars, một trong những ban nhạc trẻ tiêu biểu củ VN trong thời kỳ phôi thai. Bên trái là Jules Tambicanou, một trong những tay lead guitar nổi tiếng trong thời kỳ này
11. Cathy Huệ và The Hammers cùng 2 "gogo girls" trong một buổi trình diễn tại một club Mỹ trong thời kỳ phát triển mạnh của nhạc trẻ VN song song với sự hiện diện đông đảo của quân nhân Mỹ và đồng minh tại VN
12. Trường Kỳ ( giữa ) và Nam Lộc ( trái, đeo kính ) trên sân khấu Đại Hội Nhạc Trẻ Taberd cùng với ban nhạc CBC vào năm 1972
13. Jo Marcel trong thời gian thực hiện phim Vết Chân Hoang (phỏng theo tiểu thuyết phóng sự Tuổi Choai Choai của Trường Kỳ) vào năm 1971
14. Ngọc Bích và Ngọc Quý (con gái của nghệ sĩ Việt Hùng) và ban nhạc The Crazy Dogs vào năm 1971
15. Trường Kỳ, thay mặt cho Teenager''''s Club tuyên bố trao giải nam ca sĩ xuất sac nhất năm 1966 cho Billy Shane (tay mặt). Billy dã qua đời vào năm 1994
16. Ban tam ca nữ Ba Trái Táo (The Apple Three) nổi tiếng vào đầu thập niên 70 tại khap các vũ trường Saigon. Từ trái qua phải: Tuyết Hương, Tuyết Dung, Vy Vân
17. Trường Kỳ vào năm 1969, khi phong trào Hippy đang lên cao
18. Trường Kỳ chụp chung với Lê Hựu Hà của ban nhạc Phượng Hoàng, trong thời kỳ chuyển hướng của nhạc trẻ VN vào năm 1971 với phong trào Việt Hóa Nhạc Trẻ VN (soạn lời Việt cho nhạc ngoại quốc, sáng tác những nhạc phẩm hoàn toàn VN)
19. Trường Kỳ vào cuối thập niên 60
20. Từ trái qua phải: Đức Hiền (bass, ban nhạc CBC), Anh Tú (The Uptigh), Tùng Giang và Trường Kỳ năm 1971
21. Ban nhạc Phương Hoàng năm 1970
22. Trường Kỳ chụp chung với toàn ban nhạc CBC tại Houston vào năm 1987
Tình cờ vào đây.
ReplyDeleteTôi xin làm "link "